FERMANTASYON ÖNCESİ VEYA FERMANTASYONA HAZIRLIK DEVRESI :

Bu devre doğal olarak ekici tarafın- dan işlenmiş ve satın alınmış bulunan tütün denklerinin bakım atölyelerine girişinden, fermantasyonlarının başlangıcına kadar geçen süreyi kapsamaktadır. Bu süre, çoğunlukla havaların soğuk olduğu Aralık, Ocak, Şubat, Mart ve bölgeye göre bazen Nisan avlarında rastlanmaktadır. Bu devre zarfında çevre atmosferinin rutubet oranı ve ısı derecesinin düşük olması, biyoşimik olayların oluşmasına uygun bulunmaması nedeniyle tütünlerin dinlenme veya uyku durumunda oldukları söylenebilir.

Bu sırada ortamın optimal ısı derecesinin -4 °C ile + 4 °C arasında olma- sı ve havadaki nisbi nem oranının %85'in üstüne çıkması koşullarında küflenme tehlikesi vardır.

Bu devrenin devamınca tütünlerin bakımında dikkat edilecek hususlar şunlardır :

A - Küflenmeye meydan verilmemesi için gereken önlemlerin alınması, B - Fermantasyon devrelerinin uygun biçimde geçirmeleri için tütünlerin gerekli biçimde hazırlanması, Bu hususların da öncelikle aşağıda açıklanan işlemlerin yapılmasıyla mümkündür :

a - Bakım atölyelerine gelen tütünlerin denk miktarı, kiloları ve nevi durumları bakım eksperi tarafından kontrol edilmeli,

b - Yükleme, gönderme ve boşaltma sırasında dağılan, bozulan, ipleri gevşemiş, çulları kaymış, kirlenmiş ve ya yırtılmış denkler elden geçirilmek suretiyle düzgün duruma getirilmeli ve gerekli görülenlerin ambalâjları değiştirilmeli,

c - Tütün denklerinin menşe, nevi, tav, arıza ve ambar 'zararlıları ile bulaşıklılık durumlarına göre, yapılacak bakım işlerinin kolaylaştırmak amacıyla atölyenin ayrı yerlerinde tonlanması.

Denkler nev'ileri bakımından da ambarlama ve balcım koşulları göz önüne alınarak gruplandırılır ve bir Bakım Hazırlık Raporu düzenlenir. Bu gruplandırma aynı zamanda kısmen alım nev'ilerine de uygun bulunduğundan işlemeye hazırlık işlerini de kolaylaştırmış olur. Yapılan bu çalışmalar sonunda aynı gruba giren tütünlere aynı bakım düzeni uygulanır.

Tav durumlarına göre tütünlere değişik bakım işlemleri uygulanacağından aynı gruba giren denklerin de tavlılık bakımından kendi aralarında

a) ağır tavlı

b) düşük tavlı

c) normâl tavlı olmak üzere 3 gruba bölünmeleri gerekmektedir.

a) Ağır Tavlı Olan Tütünlerin Bakımı :

Ağır tavlı tütünlerin tav oranları 16 dan yüksek olmaktadır, Bu gibi denkler bakım atölyesin:n ısı derecesi normâl (18 - 20 °C) fakat havalandırılması kolay yapılabilen yerlerine konulurlar. Bunlar, önce muayene edilerek küflenme veya küf başlangıcının olup olmadığı kontrol edilir, ipleri gevşetilir ve birbirinden 8 - 10 cm. aralıkla tekerli kılıcına konulurlar.

Kılıç durumunda, denk içindeki tütün yapraklarının kenarları üzerinde dik durumda ve birbirleri üzerine baskı yapmadıklarından denk kolaylıkla hava alır ve fazla tavlarını kolayca kaybeder. Dengin alt tarafı üste getirilmek suretiyle her gün alabora edilir. Alabora işlemi sırasında yapışmış bulunan tütün dizilerin, pastalların veya yaprakların birbirinden ayrılması ve havalandırmanın daha iyi olabilmesi için denkler köküne (yaprağın zenep kısımlarının tabana dikey durumda olması) yatırılır ve iki elle aynı zamanda hareket edilmek suretiyle düzgün sıralar biçiminde tarak yapılır. Ayrıca bu tütünlerin bulundukları yerler her gün havalandırılır. Havalandırma işi, duruma göre sabahın serin olan erken saatlerinde başlayıp saat 10'a kadar devam eder. Dışarıdaki havanın ısı derecesi, bakım atölyelerindeki havanın ve tütünün ısı derecesinden daha düşük olduğundan denkler üzerinde rutubet yoğunlaşması olmaz ve atölye havasının rutubet oranı yükselmez. Ortamın rutubet oranının artması; dışarıdaki havanın ısı derecesinin, içeriden daha yüksek olması sırasında meydana gelir.

Dışarıdaki havanın ısı derecesinin düşük olması durumunda, bakım atölyesi içerisindeki daha sıcak hava süratle dışarıyaçıkar. Atölye içine serin hava girer ve içerideki rutubet sıcak hava ile birlikte dışarıya çıkmış olur. Böylece atölye içerisindeki rutubet oranı düşürülmüş olur. Bakım atölyesinin dışındaki hava koşullarının daha sıcak ve rutubetli olması durumunda yapılacak havalandırmanın; ısı derecesi daha düşük olan denkler üzerinde rutubet yoğunlaşması meydana getirmesi sonucu, nem oranını artırıcı etkiler yapar. Bu koşullarda havalandırma yapılması sakıncalı olmaktadır.

Ağır tavlı ve küflenme görülen denkler ayrı bir yere alınır. Küflenmiş veya küflenme başlangıcı görülen denkler dağıtılmadan önce elden geçirilir ve küflü olan kısımları çıkartılır. Bundan sonra bu gibi denkler tekerli kılıcına konulur, ipleri gevşetilir ve her gün alabora ve tarak yapmak suretiyle kontrol ve bakımları sağlanır. Bu sırada ayrılmış bulunan küflü ve ağır tavlı pastalları tekerlek şeklinde yığmak suretiyle daha iyi havalandırılmaları sağlanmış olur.

Tütünlerin havalandırılması amacıyla yapılan çalışmaların daha yararlı olması için, pastallar tarandıktan sonra birbiri üzerine oturtulmak suretiyle bindirme tarzında tekrar sandıktan geçirilir. Pastalların taranması ve köklerinden tutulup silkilmesi gibi hareketlerin yapılması suretiyle yaprakların arasına daha fazla kuru ve serin hava girmiş olacağından, tütünlerin hâvalandırılması daha iyi yapılmış olur.

Çok ağır tavlı bulunan denklerin dağıtılmaları işlemi yararlı olmaktadır. Bu durumda, bakım evinin daha havadar olan bir yerinde denkler dağıtılarak pastallar 30 - 40 cm. yüksekliğinde tekerlek biçimine getirilmek suretiyle bakımları yapılır. Tütün yapraklarının birbirine yapışmaması ve havalanmalarının engellenmemesi için tekerlekler birbiri üzerine konulmazlar. Kontrolleri sırasında gerekli görüldüğü takdirde alt tarafları üste getirilir ve bu arada tekrar elden geçirilir.

Bazı durumlarda çok ağır tavlı bulunan (sidikli) tütünlerin kurumalarını sağlamak için denk dağıtılır ve pastallar bakım atölyesinin uygun bir yerinde tahta taban veya platformlar üzerine kökleri dışa, uçları iç tarafa gelmek suretiyle yanyana sıralar halinde dizilirler. Bu biçimde, tütünlerin hava ile dokunma yüzeyleri daha fazla olacağından ağır tâvlarının daha kolaylıkla giderilme olanağı vardır.

Gerek tekerlek biçimine getirilen ve gerekse taban üzerine dizilen tütünlerin uygun tav düzeyinde daha fazla kurumalarına meydan verilmemesi için bunların sürekli olarak kontrol altında tutulmaları gerekir. Tavlarını kaybetmiş bulunan böyle tütünlerin tekrar tavlanma yetkilerini de kısmen kaybetmiş olacağından normal fermantasyonlarını geçirmeleri güçleşir. Pastallarda birbiri ile yapışık hale gelen yapraklar da esnekliklerini ve dayanıklıklarını kaybetmiş olacağından, el ile açıldıkları sıralarda kolaylıkla kırılırlar. Bu işaretler tütünleri kazıklaşmış olduğunu gösterir.

Fazla tavlarını yetirmiş ve uygun tav düzeyine gelmiş olan tütünlerin pastalları, bindirme biçiminde yığılarak tekrar denk haline getirilir. Bu denklerin bundan sonraki bakımları tekerli kılıcında olmak üzere, bakım atölyelerinin hava etkilerinden daha korunmuş bulunan zemin ve bodrum katlarına alınır ve tav alma yetilerinde uygun bir gelişme sağlanıncaya kadar burada bakımları yapılır.

b) Düşük Tavı Olan Tütünlerin Bakımı :

Rutubet oranları % 12 den daha düşük olan denkler bu gruba girer. Böyle denklerdeki tütünlerin pastal veya yaprakları elile tarandıkları veya açıldıkları sırada kolaylıkla kırılırlar.

Bu durumdaki denk!er, bakım atölyesinin havası daha rutubetli olan zemin veya bodrum katlarına alınırlar. Burada, denklerin önce sıkı başları alınır ve 5-6'sı bir arada ve birbirine yakın olmak üzere plakasında bakıma tâbi tutulurlar. Bu şekilde yapımdan bakımdan amaç, tütünlerdeki tav miktarının yükseltilmesi ve bu suretle fermantasyon olayını geçirmelerinin sağlanmasıdır.

Tav miktarları çok düşük olan denklerin bakımı istif şekline getirilerek yapılır. Denklerde istif şekli bitişik, tekerli, 2,3, ve 5 li olarak uygulanabilir. Buradaki amaç tütün yapraklarındaki tavın korunması veya arttırılması ve dolayısıyla fermantasyon normal geçmesini sağlamaktır.

Plâka veya istife konulan denklerin 10 - 15 gün ara ile tav durumları kontrol edilir. Bu kontrol işlemi ile birlikte istifin üstünde bulunan denkler altta bulunanlarla yer değiştirmeli veya alttakiler üste getirilmek suretiyle alabora yapılmalıdır. Muayene sırasında fazla tavlı duruma geldikleri görülen denkler olursa, bunlar ayrılır ve diğer tavlı tütünlerin yanına konularak tekerli kılıç şeklinde bakımları yapılır.

Burada yapılacak havalandırmanın amacı, dışarıdan bakım atölyesine sıcak ve rutubetli hava almak suretiyle çevre havasının nem oranını yükseltmektedir. Gerekli görü!düğü durumlarda, aynı amaçla, zemin ve zemine yakın olan duvarların beton kısımları sulanabilir.

c) Normâl Tavlı Olan Denklerin Bakımı :

Bu guruba, rutubet oranları % 13 - 15 olan tütün denkleri girer. Bunların bakımları, bu tavlarını kuruyacak şekilde yapılır. Dış hava etkilerine fazla marûz kalan çatı katları dışında, bu denk!er bakım atölyesinin herhangi bir yerine konulabilir. Bakımları tekerli ve ikişerli kılıç biçiminde olur. Tavlılık durumlarının seyrine göre alaboraları birkaç gün ara verilerek yapılır ve bu sırada tav durumları da kontrol edilir. Tavlarda azalma veya artma görülen denkler tav bakımından ait oldukları gruplara alınır ve bakım işlemleri buna göre yapılır.