İzmir, 26.11.1996
TÜTÜN PLATFORMU BİLDİRİSİ
(Bildiri 12)
TEKEL SİGARA FABRİKALARININ ÖZELLEŞTİRİLMESİ
TEŞEBBÜSÜ HAKKINDA MİLLETVEKİLLERİNE
GÖNDERİLEN BİLDİRİ
...................Milletvekili
T.B.M.M./ANKARA
Akhisar Sigara Fabrikasının özelleştirilmesi için sürdürülen çalışmaların son aşamasına geldiği ve bu özelleştirmenin bugünlerde sonuca bağlanmak istendiği gözlenmektedir.
Özelleştirme için kurulacak ortaklıkta çoğunluk hissesi Amerikan Şirketlerinde olacaktır. Anlaşmanın diğer şartları gizli tutulduğu için, bu hususu şimdilik tartışma dışında bırakarak, aşağıdaki hususları bir tütün bölgesi Milletvekili olmanız nedeniyle dikkatinize sunuyoruz.
Ülkemizde sigara tüketimi artarken,bu sigaralarda kullanılan Türk tütünü miktarı sürekli gerilemektedir. 1987 de iç tüketimde 60.000 ton Türk tütünü kullanılmış, 10 yıl sonra bu miktar artacağına azalmış ve 1996 da 53.000 tona inmiştir.
2001 yılında iç tüketimin 1987 nin yaklaşık iki katını aşarak 110.000 tonu geçeceği tahmin edilmektedir. Amerikan tipi sigaralara sağlanan olanaklar nedeniyle, Türk tütünleri bu artıştan pay alamayacaktır. Tekel Sigara Fabrikalarının bazıları özelleştirilir ve bazı Tekel markalarının üretim hakkı çok uluslu şirketlere devredilirse 2000’li yılların başında iç tüketimde kullanılacak Türk tütünü miktarı 40.000 tondan ibaret olacaktır.
Bunun sonucu olarak yurdumuzda Türk tütünü üretimi giderek azalacak ve tütün üreticilerimiz büyük gelir kayıplarına uğrayacaktır.
TÜRK TÜTÜNCÜLÜĞÜ BU DURUMDA İKEN, YAPILACAK BAŞKA BİR ŞEY KALMAMIŞ GİBİ, TEKEL SİGARA FABRİKALARININ ÖZELLEŞTİRİLMESİNİ ELE ALMAK, DOĞRU BİR POLİTİKA DEĞİLDİR.
Bu gerçekleri aynı görüşle değerlendiren dokuz kuruluş; özelleştirmeden doğacak büyük olumsuzlukları yetkililerin sorumluluğuna ve kamu oyunun dikkatine sunarak Tekel Sigara Fabrikalarının özelleştirilmesini önlemek amacıyla TÜTÜN PLATFORMU’ nu oluşturmuştur.
Tütün Platformu olarak biz;
1-Genel anlamı ile özelleştirme kavramını tartışmıyoruz.
2-Tekel’ in alkol ve alkollü içki fabrikaları ile tuz üretim tesislerinin özelleştirilmesini de tartışmıyoruz
3-Türkiye’de sigara üretmekte olan şirketlerin üretimi sürdürmelerine ve tesislerinin kapasitesini artırmalarına karşı değiliz.
4-Yeni müteşebbislerin yeni fabrikalar kurmalarına da karşı değiliz.
BİZ YALNIZ TEKEL SİGARA FABRİKALARININ ÖZELLEŞTİRİLMESİNE HAYIR DİYORUZ.
Çünkü Türkiye’de, yeryüzünde yalnız Türkiye’de, Tekel Sigara Fabrikalarının özelleştirilmesi konusu Türk tütününün ve tütün üreticilerimizin kaderinden soyutlanarak salt bir özelleştirme konusu olarak ele alınamaz.
Türk tütüncülüğü çok kritik bir dönemden geçmektedir. Öncelikle belirtmek gerekir ki, Tekel Sigara Fabrikalarının özelleştirilmesi fikrinin terk edilmesi de tek başına tütüncülüğümüzü ve özellikle üreticilerimizi yaklaşan vahim sonuçlardan kurtaracak yeterli bir önlem değildir. Türk tütüncülüğünü selamete çıkarmak ve önünü açmak için, reform niteliğinde bir dizi önlemin vakit kaybetmeden öncelikle uygulamaya konulması şarttır. Bunu yapmak Türk tütüncülüğü için hayati derecede önemli hale gelmiştir.
1- Ülkemizde tütün konusunun siyasi yatırım malzemesi olarak istismarını önleyecek, her türlü çıkar etkisine kapalı, yönetimde olanların kişisel tercihlerine göre değiştirilemez, ilkeleri net olarak belirlenmiş, bir milli tütün politikasının esasları tespit ve ilan edilmelidir.
2- 1177 Sayılı Tütün ve Tütün İnhisarı Kanunu Yürürlükten Kaldırılmalı, gelişen koşullara ve gereksinimlere yanıt verecek Yeni Bir Tütün Yasası Yürürlüğe Konulmalıdır.
3-Tekel, Tütün ve Sigara Konularında Entegre Bir Genel Müdürlük halinde Yeniden Yapılandırılmalıdır.
4- A-Tütün üretim planlaması ve kota uygulaması,
B-Tütün satış merkezlerinin kurulması ve yönetimi,
C-Bu merkezlerde artırmalı satış işlemlerinin yürütülmesi,
D-Gerektiğinde destekleme alımları yapılması,
gibi görevler Tekel’ den alınmalı ve bu amaçla kurulacak Tütün Ofisine verilmelidir.
5- Üzerinde yılladır çalışılarak hazırlanmış olan yönetmelik yürürlüğe konularak, Üretici Tütünlerinin Satış Merkezlerinde Artırma ile Satışına Derhal Başlanmalıdır.
- 1196 Sayılı Tütün Tarım Satış Kooperatifleri Yasası Değiştirilerek, bu kooperatiflerin devlet müdahalesinden uzak, kendi kendilerini yönetme imkanına sahip, ortaklarına daha iyi hizmet verebilecek özerk bir yapıya kavuşturulması ve tütün konusunda görev ve sorumluluk almaları sağlanmalıdır.
TEKEL SİGARA FABRİKALARI NİÇİN ÖZELLEŞTİRİLEMEZ
1- Tekel sigara fabrikaları, devlete yük olmayan ve kâr eden kuruluşlardır. Bu kuruluşların kârını çok uluslu şirketlere bırakmanın veya onlarla bölüşmenin ve Türkiye pazarını onların insafına terk etmenin haklı sayılabilecek hiçbir nedeni yoktur.
Özelleştirme, Türk tütünü, tütün üreticileri ile sektörde çalışanları ağır bir şekilde etkileyecek olmasına karşın milli ekonomiye ek bir katkı da sağlamayacaktır. Çünkü devletin tahsil edeceği vergi miktarı, mükellefin değişmesi ile değişmez.
Özelleştirmeden doğacak en önemli fark, sigara fabrikalarından elde edilecek kârın, yurtta kalması yerine, çok uluslu şirketler tarafından yurt dışına transfer edilmesinden ibaret olacaktır.
- Tekel Sigara fabrikaları özelleştirilirse aldıkları bu fabrikalarda sigara üretecek ve bunları Türkiye’de pazarlayacak şirketlerin; ithal sigaralara ve diğer çok uluslu şirketlerin Türkiye’de üretip pazarlamakta oldukları Amerikan tütünü ile hazırlanmış blended sigaralara rekabet edebilmek için üretimlerinde bu sigaralara ağırlık verecekleri kesindir. Bunun aksini beklemek için hiç bir neden yoktur. Bunu sağlamak da mümkün olmayacaktır.
Bu nedenle Tekel Sigara Fabrikalarının özelleştirilmesi, harmanlarında %85 Amerikan tütününe mukabil sadece %15 Türk tütünü ihtiva eden blended sigaraların korkulandan çok önce iç piyasaya hakim olması ve Türk tütününün Türk sigara pazarından kovulması sonucunu doğuracaktır.
3-Özelleştirilmeden yararlanacak çok uluslu şirketler Türkiye den yaprak tütün almakta olan şirketlerle ortaklık veya işbirliği halindedirler. Ülkemizde Ekici Tütün Piyasalarından tütün alıp ihraç eden firma sayısı 1970 de 59 iken bunların 45 i tütün ticaretini terk etmiş, bu sayı 1996 da 14 e inmiştir. Bunların yarısı çok uluslu şirketler, diğer yarısı da bu şirketlerin furnisörleridir.
Bu durumda, yapılacak özelleştirmenin kaçınılmaz sonucu olarak çok uluslu şirketler yalnız sigara pazarımıza hakim olmakla kalmayacaklar, ekici tütün piyasalarını, bu piyasalarda oluşacak fiyatları ve ihraç fiyatlarını kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirecek konuma geleceklerdir.
- Özelleştirme konusu gündeme gelmeden önce, ülkemizde sigara tüketiminin 2001 yılında 110.000 tonu aşacağı,
bunun % 50’si olan 55.000 tonunun blended sigaralarla,
% 50‘si olan 55.00 tonunun % 100 Türk tütünü ile üretilen oriental tip sigaralarla,
karşılanacağı tahmin ediliyordu.
Buna göre 2001 yılında iç tüketimde kullanılacak toplan Türk tütünü miktarının [55.000 + (55.000 x 0,15 )] 83.000 ton olacağı tahmin edilmekte idi.
Fakat Tekel sigara fabrikalarının bazıları özelleştirilir, bazı Tekel markalarının üretim hakkı çok uluslu şirketlere devredilirse durum daha da ağırlaşacak ve 2001 yılında iç tüketimde kullanılacak Ege, Marmara, Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu tütünlerinin toplam miktarı 40.000 tondan ibaret olacaktır.
5- Bir süre önce üretime başlayan Tekel’in Samsun-Ballıca fabrikası ile Akhisar sigara fabrikasının özelleştirileceği söylenmektedir.
Samsun-Ballıca Sigara fabrikası Mayıs-1997 de üretime başlamıştır.
Tek vardiyada 5.000 ton / yıl kapasitesi olan bu fabrika, Türkiye de kurulu devlete ve özel sektöre ait sigara fabrikalarının çağımız teknolojisine uygun en mükemmelidir. Gerektiğinde Oriental, gerektiğinde Amerikan Blend sigara üretebilecek makine ve teçhizata sahiptir. Herhalde devletin 1997 yılında tamamladığı bu yatırımı özelleştirmek için yaptığı kabul edilemez.
6- Akhisar fabrikası için ise 200 Milyon $ yatırımın gerekli olduğu yetkililer tarafından açıklanmıştır. Tekel’in elinde atıl vaziyette duran gayri menkullerden bir kısmı paraya çevrilerek elde edilecek kaynak, birkaç Akhisar Sigara Fabrikasının faaliyete geçirilmesi için gerekli mali imkan ve işletme sermayesini sağlamaya yeter.
SONUÇ:
BU KISA AÇIKLAMALAR YURDUMUZDA TÜRK TÜTÜNÜ ÜRETİMİNİN ÖNÜMÜZDEKİ YILLARDA DRAMATİK ŞEKİLDE AZALACAĞINI GÖSTERMEKTEDİR. KAÇINILMAZ OLDUĞU AŞİKAR BU SONUÇ, TEKEL SİGARA FABRİKALARININ ÖZELLEŞTİRİLMESİ HALİNDE DURUMUN DAHA DA AĞIRLAŞACAĞININ, TÜRK TÜTÜNÜNÜN KENDİ ÜLKESİNDE SİGARA PAZARINDAN KOVULACAĞININ, TÜRK TÜTÜNÜ ÜRETEN VATANDAŞLARIMIZIN KATLANILMAZ GELİR KAYIPLARINA UĞRAYACAĞININ KANITINI OLUŞTURMAKTADIR.
TÜRKİYE’DE SİGARA FABRİKALARININ ÖZELLEŞTİRMESİ KONUSU, TÜRK TÜTÜNÜ ÜRETİM MİKTARINA YAPACAĞI OLUMSUZ ETKİ GÖRMEZLİKTEN GELİNEREK ELE ALINABİLECEK BİR KONU DEĞİLDİR. ÇÜNKÜ TÜRKİYE’DE TÜTÜN ÜRETİMİ 500.000 AİLENİN YANİ YAKLAŞIK 3.000.000 VATANDAŞIN GEÇİM KAYNAĞIDIR. BU NEDENLE, SİGARA FABRİKALARININ İSTER MÜLKİYETİN KISMEN VEYA TAMAMEN DEVRİ, İSTER ORTAKLIK TESİSİ YOLUYLA ÖZELLEŞTİRİLMESİNİN, TÜRK TÜTÜNÜ ÜRETİM MİKTARINA VE SONUÇTA TÜTÜN ÜRETİCİLERİNİN EKONOMİK VE SOSYAL HAYATINA YAPACAĞI OLUMSUZ ETKİ SON DERECE ÖNEMLİDİR.
TÜRK TÜTÜNÜ KIRAÇ VE FAKİR TOPRAKLARIN ÜRÜNÜDÜR. BU TOPRAKLARDA BAŞKA BİR ÜRÜN YETİŞTİRMEK KARIN DOYURMAZ. TÜRK TÜTÜNÜNÜN YETİŞTİĞİ TOPRAKLAR GİBİ, BU TOPRAKLARDA TÜTÜN ÜRETEN ÇİFTÇİLER DE FAKİRDİR. TÜTÜN ÜRETİMİ İLE REFAĞA ERMİŞ GERÇEK TÜTÜN ÜRETİCİSİ GÖRÜLMEMİŞTİR. TEKEL SİGARA FABRİKALARININ ÖZELLEŞTİRİLMESİ, BU VATANDAŞLARIMIZIN ÖNEMLİ BİR BÖLÜMÜNÜN TÜTÜN TARIMINI VE TARLALARINI TERK ETMELERİNE NEDEN OLACAK VE ONLARIN EKONOMİK HAYATINI TAHRİP EDECEKTİR. BUNA MUKABİL YURT EKONOMİSİNE DE ZARARDAN BAŞKA HİÇ BİR ŞEY VERMEYECEKTİR.
BU NEDENLERLE YERYÜZÜNDE BELKİ DE YALNIZ TÜRKİYE’DE SİGARA FABRİKALARININ ÖZELLEŞTİRİLMESİ KONUSU, TÜRK TÜTÜNÜNÜN VE TÜTÜN ÜRETİCİLERİNİN KADERİNDEN SOYUTLANARAK HERHANGİ BİR ÖZELLEŞTİRME KONUSU GİBİ ELE ALINIP BU FABRİKALAR ÖZELLEŞTİRİLEMEZ.
TÜTÜN ÜRETİCİLERİ VE TÜTÜN İŞÇİLERİ TEKEL SİGARA FABRİKALARININ ÖZELLEŞTİRİLMESİNE KESİN OLARAK KARŞIDIRLAR.
SİZİ ONLARIN BU KONUDAKİ DÜŞÜNCELERİNİ TÜTÜN BÖLGELERİNE GİDEREK ÖĞRENMEYE DAVET EDİYORUZ.
BU KONUDA YARDIMA HAZIR OLDUĞUMUZU BİLDİRİR SAYGILAR SUNARIZ.
TÜTÜN PLATFORMU
Telif Hakkı © 2017 Tütün Eksperleri Derneği. Tüm Hakları Saklıdır.
