TÜTÜN FİDELİKLERİNDE ÇÖKERTEN HASTALIĞI (Damping Off) 

Tanımı: Çökerten, toprak ve topraktaki bitki artıklarında bulunan çeşitli mantarların sebep olduğu bir fidelik hastalığıdır. Misel, konidi, sklerot, oospor, klamidospor şeklinde, toprakta kışlayan mantar sporları, uygun yaşam şartlarına kavuştuklarında tütün fidelerinde hastalığı başlatırlar.  

Belirtileri:            Yeni çıkmış fidelerin alt yapraklarının sararmaya başlamasıyla hastalık kolayca fark edilebilir. Toprak yüzeyine yakın yerlerden başlamak üzere, gövdede esmerleşmeyi takip eden çürümeler meydana gelir. Bunun sonucunda fideler yatar ve yatmış fideler çürümüş bir görüntü oluşturur.  Bu çürümüş alanlardan dolayı fideliklerde oluşan boşluklara ayna denir.           Bazı tohumların toprak yüzeyine çıkmadan bu hastalık nedeniyle toprak altında çürüdükleri tespit edilmiştir.           Toprak neminin yüksek olması, hava sıcaklıklarının normalin altında seyretmesi ve ekimin sık yapılması çökerten hastalığının gelişimini hızlandırır

Kültürel Önlemler:          Fidelik toprağı mümkün olduğunca her yıl değiştirilmelidir. Bu mümkün olmuyorsa bir kısmı değiştirilmeli ve fundalıklardan temin edilmiş kullanılmamış toprakla karıştırılmalıdır. Eğer önceki yıllarda hastalık görülmüşse toprak mutlaka değiştirilmelidir.

• Fidelik yerleri su tutmayan ve bol güneşli yerlerde oluşturulmalıdır.
•  Sık tohum ekiminden  kaçınılmalı ve 1m2’ ye 1,5-2 gr’ dan daha fazla tohum ekilmemelidir.
• Gereğinden fazla su ve gübre verilmemeli, hastalığın görülmesi halinde ise fide yapraklarında susuzluktan dolayı solmalar oluşmadıkça sulama yapılmamalıdır.
• Günün sıcak saatlerinde sulama işleminin yapılması hastalığın gelişimini artırdığından, sulama işlemlerinin sabahın erken saatlerinde serin havada yapılmasına dikkat edilmelidir.
• Hastalık görüldükten sonra azotlu gübre kullanmaktan kaçınılmalı, gerekiyorsa kompoze gübre kullanılmalıdır.
• Hastalıklı fidelerin etrafındaki bir kısım sağlıklı fide ile birlikte sökülerek bulaşmanın engellenmesi, dikimden sonra da kalan diğer artıkların fidelikten uzaklaştırılarak usulünce imha edilmesi gerekir.
• Hastalıklı fidelerin fidelikten uzaklaştırılması ile boşalan alanların kapak gübresi ile örtülmesi hastalığın gelişimini yavaşlatmaktadır.

Kimyasal Mücadele:           Tohumların ekimi tamamlanıp, kapak gübresiyle örtüldükten sonra %0,6 ‘lık göztaşı eriğinden m2 'ye 2 veya 5  litre ilaçlı sıvı verilir. 10-15 dakika sonra m2 'ye aynı miktar temiz su verilerek uygulama tamamlanır.          Fidelerin çıkışı tamamlandıktan sonra hastalık görüldüğünde, 8-10 gün aralıklarla ilaçlama yapılır. Hastalık görülür görülmez yapılacak ilaçlamalar, şaşırtma devresine kadar devam ettirilmelidir.

         Güncel Ruhsatlı ilaç listesine aşağıda ki linkten ulaşabilirsiniz.

Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı (tarimorman.gov.tr)