Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Servet Yaprak, tasarının tütün üretiminin sorunlarını çözmediğini belirterek, yeni ve milli bir model önerdi
Torba yasa tasarısı Egeli tütün üreticilerini de ilgilendiriyor. Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Servet Yaprak, tasarının tütün üretimindeki sorunlara çözüm getirmediğini vurgulayarak, "Mevcuttan ve torba yasadan başka bir model önermemiz lazım" dedi.
Aydınlık Ege'ye konuşan Yaprak, TEKEL'in özelleştirilmesinin ardından Doğu ve Güneydoğu'da düşen üretimin, son yıllarda sigaradaki vergi zamları nedeniyle yeniden artmaya başladığına dikkat çekti. Dar gelirli insanların sarmalık kıyılmış tütüne yöneldiğini söyleyen Yaprak, bu durumun bölgede hem üretimi hem de kayıtdışılığı artırdığını kaydetti. Yaprak, "Yasal, bandrollü üretim yapan bir sektör oluştu. Bir de kayıtdışı bir üretim oluşmaya başladı. Sarmalık kıyılmış tütün üretiminde yasal alan büyüyemedi. Sigara üzerinde nispi ÖTV ve KDV olarak yüzde 84'e yaklaşan toplam vergi, aynen sarmalık kıyılmış tütünde de var. Bu oranlarla sarmalık kıyılmış tütünün diğer ürünlerle rekabet etmesi mümkün olmadı. Ve üretimde yasal alan genişleyemedi" tespitinde bulundu.
Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Servet Yaprak.
TASARI ÇÖZÜM GETİRMİYOR
Tasarının sarmalık kıyılmış tütün piyasasındaki kayıtdışılığa son vermek gerekçesiyle hazırlandığını söyleyen Yaprak, "20-25 bin tütün üreticisinin elinde, 20 milyon kilogram tütün olduğunu düşünüyoruz. Çok önemli bir rakam. Şimdi bu büyüyen alandan devlet 1 TL vergi alamıyor. Bu yasal düzenlemenin temelinde yatan unsur bu. Bu durum elbette ki bu şekilde gidemez ancak torba yasada öngörüldüğü şekilde de olamaz bize göre" diye konuştu. Yaprak, yasanın Türkiye'de iki tür alım satım sistemi tanımladığını söyleyerek, bunların sözleşmeli üretim ve açık artırma sistemi olduğunu belirtti. Tasarı ile açık artırma sisteminin yürürlükten kaldırıldığını ifade eden Servet Yaprak, "Açık artırma sistemi bir model ve üreticinin sigortası olarak yasada durmalı. Yasada bu alternatifin bulunması ciddi bir sigortadır üretici için. Devlet istediği zaman bu argümanı kullanabilir" dedi.
MİLLİ ÜRETİM DESTEKLENMELİ
Yaprak, tütün üretimine bakışlarını şöyle özetledi: "Kayıtlı üretimden yanayız. Toplum sağlığının korunmasına tarafız. Ama aynı zamanda ithalatın karşısındayız. Yerli ve milli ürün üretimini destekliyoruz. Burada mevcuttan ve torba yasadan başka bir model önermemiz lazım. Devlet bu alandan vergi alacak, kayıtdışı alana müdahale edilecek. Ama yerli ve milli üretimi de devlet destekleyecek. Çözüm yolu üretmemiz lazım. 4733 sayılı tütün yasasında hem üreticiyi hem de yerli sanayici ve tüccarı destekleyecek maddeler koymamız lazım. Ucuz tütüne bir talep var. Burada da arz var. Arzı azalttığımız zaman talebi yok etmiş olmuyoruz. Bu talep kendini korurken arzı yok edersek talep başka noktaya kaymış olur. Kaçak sigaraya yönelim başlar."
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde üretilen sarmalık kıyılmış tütün
VERGİ ORANI DÜŞÜRÜLMELİ
Reklamdan sonra devam ediyor
Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Servet Yaprak, sarmalık kıyılmış tütünde kayıtdışılığın engellenmesi için vergi oranının düşürülmesini önerdi. Yaprak, "Sarmalık kıyılmış tütün vergileri Almanya'da yüzde 30,7, Hollanda'da yüzde 21,96, İngiltere'de yüzde 16,67, Macaristan'da yüzde 21, Portekiz'de yüzde 38. Tütün yoksul üreticinin ürünüdür. Biz bu üreticileri, bu vergi oranlarını yakalayarak, yerelde kurulacak işletmeleri kırsal kalkınma projeleriyle destekleyerek kalkındırmamız mümkün. Dünyaya örnek bir çalışma olabilir bu. Yerinde tütün üretimi ve sarmalık kıyılmış olarak paketlenmesi. Yapılacak olan vergi oranlarıyla bir miktar oynamak. Vergiyi yüzde 40'lara bile indirseniz, KDV ile birlikte yüzde 58 vergi alırsınız. Hem de belli üretim bölgeleri yasada tanımlı olduğu için, yerinde paketlendiğinde bölgeler arası kayıtdışı tütün transferinin önüne geçmiş oluruz. Böylece sözleşmeli üretim yapan şirketlerimizin de siparişleri garanti altına alınır. Doğu ve Güneydoğu tütünü, dünyada piyasası olan bir ürün değil. Ancak bu önemli değil. İç piyasada yeri var. Bir alan verelim. Kontrollü, kayıtlı olsun. Alanın bir kısmını bu üreticiler işgal etsin" ifadelerini kullandı.
KOOPERATİFLEŞME ŞART
Dünya tütün piyasasını 5-6 uluslararası tekelin elinde bulundurduğuna dikkat çeken dernek başkanı Servet Yaprak, "Tütünde kooperatifçilik, kesinlikle olması gereken bir seçenek" dedi. Yaprak, sözlerini şöyle sürdürdü: "Tek başına bir üreticiyi düşünün. Gelir olarak ve sosyo-ekonomik açıdan en alt grupta. Bunların kendi haklarına, ürününe sahip çıkabilmesi için kooperatifler, güzel bir model, örnek. Üreticiden alım yapma, tüccara mal verme gibi işlemler kooperatif tarafından yapılabilir. Yasada tanımlanan şartlar yerine getirilirse sigara bile üretilebilir. Şu an için özellikle sarmalık kıyılmış tütünde de sözleşmeli tarımda da kooperatifler ve bu açık artırma merkezleri aracılığıyla önemli modeller geliştirilebileceğini düşünüyoruz."
KAÇAK SİGARA ARTAR
Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Servet Yaprak, sarmalık kıyılmış tütün piyasasının yeniden canlanmasının kaçak sigara rakamlarını düşürdüıünü söyledi. Yaprak, "Vergisiz olarak tütün piyasasını tehdit eden bir büyük sorunumuz var: kaçak sigara. Türkiye, komşuları ve bölge ülkeleri arasında Yunanistan'dan sonra bir paket sigaranın en pahalı olduğu ülke. Bizde paket sigara 3,5 dolar ise diğer ülkelerde 1,5-2 dolar. Arada büyük bir fark var. Böyle olunca, vergi farkından dolayı biz kaçak sigaranın hedefi oluyoruz. Böyle olunca biz ülke olarak kaçak sigaranın da hedefi oluyoruz. Bu talep devam ederse, bizim son yıllarda biraz aşağı inen kaçak sigara piyasasının tekrar yukarı çıkma riski de var.
Tasarının kaçak sigara tüketimini artıracağı da eleştiriler arasında.
ELEKTRONİK SİGARANIN ETKİLERİ BİLİNMİYOR
Servet Yaprak, ülkemizde satışı yasak olan elektronik sigaranın, tasarıyla yasal altyapıya kavuştuğunu açıkladı. Türkiye'de son yıllarda tütün ve mamulleriyle başarılı bir mücadele yürütüldüğünü savunan Yaprak, "Yasaya eklenen yeni maddeyle elektronik sigara yasal bir statüye kavuşturuluyor. Yeni bir ürün olduğu için bağımsız kuruluşlar tarafından tam olarak nasıl bir etki bıraktığı ortaya konulmamış. Tütün ve tütün mamullerinin bıraktığı etkilerin saptanması için öğrendiğimiz kadarıyla 10-15 yıl süre geçmesi lazım. Bu da yeni bir ürün ve tam olarak neye yol açtığı bilinmiyor. Bilinmezliğin getirdiği bir risk var" itirazında bulundu.
MERDİVENALTI SİGARA DOĞDU
2014 yılına kadar sarmalık kıyılmış tütün ile boş sigara tüpünün (makaron) birlikte satıldığını belirten Servet Yaprak, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) tarafından yayınlanan yönetmelikle bu duruma son verildiğini anlattı. Düzenlemeyle merdivenaltı sigara sektörü doğduğunu söyleyen Yaprak, "Verginin üstüne bir de bu gelince, son iki yılda sarmalık kıyılmış tütün sektörü ani bir büyüme gösterdi. Türkiye'de olmayan merdivenaltı atölyeler kuruldu. Vergisiz alana buradan müthiş miktarda mal basılmaya başlandı. Dolumun ve piyasaya satışın bizim geleneksel kıyılmış tütün tüketimimiz ile bir alakası yok. Tütün ürünleri tüketimi ile bu kadar mücadele eden bir ülkede ürüne ulaşmayı kolaylaştırıyorsunuz. Makaron düzenlemesi yanlıştı. Bu yanlış yeni bir sektör doğurdu" şeklinde konuştu.
